"خودرو کالایی سرمایه‌ای است." صفحه را ترک نکنید. اصلا قرار بر تبلیغات و آگهی برای فروش خودرو نیست. با خیال راحت ادامه دهید خواندن را. خودروها پیر و فرسوده می‌شوند، گاهی در جاده و خیابان لنگمان می‌گذارند و فنر می‌شکنند یا موتورشان جوش می‌آورد و هزار دردسر هزینه‌بر دیگر دارند؛ اما وسیله‌ای است نقیله‌ای که گذر زمان بعضی از آنها را خاص و انگشت‌نما و یا آنتیک می‌کند. آن وقت است که دیگر قیمت ندارد و حسابی کالایی سرمایه‌ای می‌شود آن هم نه فقط نقدی که ارزشی به اندازه تاریخش پیدا می‌کند.
سال‌ها است که دیگر ماشین‌های امریکایی جایی در ایران ندارند؛ اما خیلی از ما دیده‌ایم ماشین‌هایی را که حتی جوان‌ها را به یاد خاطرات پدربزرگ و مادر بزرگ‌ها می‌اندازد؛ اما با ظاهری شکیل و مرتب. بعضی از این‌ها گاهی ماشین عروس مي‌شوند؛ البته اگر شازده داماد بخواهد پول کلانی برای ماشین عروسش خرج کند.
این خودروها که عمدتا آمریکایی بوده و دست ساز(البته در ایران)، محسوب می‌شوند، حداقل عمری 70 ساله دارند. دست‌ساز بودن آنها به معنای آن نیست که فردی تمام بخش‌هایش را طراحی کرده (چنین طراحی‌هایی در دنیا وجود دارد. حتی در کارتون‌ها دیده‌ایم که مخترعی وارد کارگاهش می‌شود و بعد با چوب و آهن، خودرو می‌سازد)؛ اما در ایران این کار به شکل دیگری انجام می‌شود(خیال بد نکنید تیونینگ را نمی‌گویم؛ قبلا گزارشش چاپ شده).
یک گروه که عشق وافری به خودروهای آمریکایی دارند و همه هم اهل فن هستند، جمعی را تشکیل داده‌اند برای حفاظت از این خودروها.
آقا بهزاد، که قدیمی این کار است، سال‌ها خود ماشین‌های قدیمی را می‌خریده و بعد از اصلاح و تعمیرش آن را به شکل روز اول در می‌آورده و اگر مشتری بوده آن را می‌فروخته است. اکنون این گروه بزرگ‌تر شده و چند جوان فنی و عاشق ماشین هم به او اضافه شده‌اند.
بخش اول: جستجو برای کشف خودرو آمریکایی
اولین بخش کار یا همان مواد لازم، پیدا کردن خودروهای آمریکایی و قدیمی است. وقتی پیری از دنیا می‌رود و زمان تقسیم اموال می‌شود، آنچه هیچ کس طالب آن نیست، خودروی زهوار در رفته‌ای است که پدربزرگ احتمالا دنیایی با آن داشته که تا دم مرگ حفظ کرده و چه عاشقی‌ها که با آن نکرده است. اغلب به دلیل ظاهر کثیف، موتور بی‌جان، و حتی بزرگی بیش از حد آن، خودرو به سرعت برای فروش گذاشته می‌شود که گاهی قیمت آن در حد یک گوشی موبایل هم هست. یا خودروهایی که چنان در تصادف از فرم افتاده‌اند که صاحبش حتی آن را از گوشه خیابان هم برنداشته، فرقی نمی‌کند کجای ایران باشد. این گروه خریدار خوبی برای این خودروها هستند. به نوعی شر را از سر صاحب یا وارثان کم می‌کنند و آن را به تعمییرگاه خود منتقل می‌کنند.
مواردی هم هست که کار به صورت سفارشی انجام می‌شود. فردی که خودرویی قدیمی دارد و بخواهد آن را بازسازی کند و یا کسی که خواهان اتومبیل قدیمی از نوع خاص باشد، سفارش می‌دهد. این نوع سفارش می‌تواند همراه با تغییرات دلخواه در بدنه هم باشد.
بخش دوم: جستجو برای کشف اصالت خودرو
بعد از خرید خودرو که یکی از انواع شورلت، بیوک، کادیلاک، دوج و فورد است، خودرو به طور کامل معاینه فنی و ظاهری می‌شود برای آن که وضعیت سلامت و یا وخامتش مشخص شود و برآورد اولیه‌ای به دست بیاید برای تغییرات یا تعمییرات.
پس از آن، جستجو در مجلات و سایت‌های اینترنتی برای پیدا کردن مشخصات کاملی از همان مدل آغاز می‌شود. این بخش، مهم‌ترین قسمت کار است و تمام ظرایف باید در آن لحاظ شود. از رینگ و لاستیک تا تودوزی و حتی آرم‌هایی که بر روی بدنه، فرمان و یا دنده ماشین همه باید ریز به ریز مشخص شود و نوع آن تعیین.
در این بخش نوع خودرو نیز به سه دسته ماشین‌های خانوادگی (بیوک ایران، کادیلاک سویل و شورلت مون سی‌رنو)، خودروهای مسابقه‌ای (شورلت کامارون، پونتیاک، دوج شارژر و فورد موستانگ) و خودروهای کلاسیک و درباری، تقسیم می‌شوند. این تقسیم‌بندی به خصوص برای خودروهای مسابقه‌ای بسیار مهم است. مثلا برای تقویت یک کاماروی 6 سیلندر، آن را با قطعات کاماروی 8 سیلندر تقویت می‌کنند.
بخش سوم: جستجو برای لوازم یدکی
این بخش کمی مشکل است. به دلیل آن که هدف حفظ اصالت خودرو به همان شکلی است که از کارخانه بیرون آمده، در نتیجه قطعات نیز باید همان باشد که روز اول بود. چون قطعات این خودروها به دلیل قدیمی بودن و عدم ورود به ایران در بازار نیست، باید سراغ قطعات را از قتلگاه خودروها پیدا کرد. گاراژدارهایی که حکم اوراقچی را دارند، بهترین مکان برای پیدا کردن هر قطعه هستند. به قول شایان( یکی از اعضای گروه):" اگر قطعه پیدا شد، خدا را شکر، اگر نشد یا سفارش می‌دهیم از خارج برایمان بیاوردند و یا گاهی مجبور می‌شویم که با دست قطعه را بسازیم. " این اتفاق برای بخش‌های ظریف و تزیینی بیشتر رخ می‌دهد.
بخش چهارم: آغاز عملیات فنی برای تولد دوباره
بعد از جمع‌آوری کم وکسری‌ها(البته مهمترین‌ها و حیاتی‌ترین بخش‌ها وگرنه بخش‌هایی مثل برند خودرو را می‌توان بعد از پایان عملیات حیات بخشی هم پیدا کرد و جاگیرش کرد)، عملیات فنی شروع می‌شود. موتور، بدنه، رینگ‌ها، تودوزی، صافکاری، رنگ و نقاشی، همه طبق نقشه اصلی خودرو انجام می‌شود تا تولد دوباره.
گاهی البته تغییرات بیش از این است و با اصل مطابقت نمی‌کند البته در ظاهر. مثل شورلت بلر 1957 که اکنون سقفش را زده‌اند و 35 سانتیمتر هم ارتفاع به آن داده‌اند. این خودروی 6 سیلندر 2000 سی‌سی، اکنون قابلیت کورس گذاشتن را هم دارد.
یکی از خاص‌ترین خودروهایی که گروه جی‌ام کاران، آن را زنده کرده، بیوک رودمستر 1947 ، 8 سیلندری است که تنها در ایران دو دستگاه از آن وجود دارد. این خودرو هنوز گرامافونش می‌خواند و صاحبش آرش سلیم‌خانی 13 ساله و پسر آقا بهزاد است. یک کلکسیونر که جفت این خودرو را دارد، حاضر است آن را 100 میلیون تومان خریداری کند. این خودرو یکی از همان میراث‌هایی است که وارثانش با دیدن شیشه‌های شکسته‌اش و بی‌جانی موتورش، آن را فروختند؛ اما اکنون از هیچ ماشین پر سرعتی عقب نمی‌ماند.
شایان دیریانچی، صائب بکتاش و استادشان بهزاد سلیم‌خانی، عاشق این خودروهای قدیمی هستند و بعد از بازسازی هم برای شریک کردن مردم در شوری که از این تولد دوباره پیدا کرده‌اند، گاهی در خیابان کارناوال راه می‌اندازد. قدیمی‌ها به یاد گذشته می‌افتند و جوان‌ها هم شور دیدن اتومبیل‌هایی که فقط می‌توان در فیلم‌ها دیدشان، نصیبشان می‌شود.
علاوه بر کلکسیونرها، عروس و دامادها هم مشتریان این ماشین‌ها هستند آن هم فقط برای یک شب. حداقل هزینه‌ای که برای یک شب باید پرداخت شود، 250 هزار تومان است، البته آقای داماد حق رانندگی ندارد. شایان یا صائب خودشان این وظیفه را متحمل می‌شوند.
قیمت فروش این خودروها بستگی به قیمت خرید خودرو و لوازم و قطعات و وقتی که برای آن صرف شده دارد. اما حداقل آن 20 میلیون تومان است. اما همین خودرو با چنین حفاظت و تعمیراتی در خارج از ایران، قیمتی میلیون دلاری خواهد داشت.
محل نگهداری خودروها تا زمان فروش معمولا پارکینگ خانه یکی از اعضای تیم است. اکنون آنان مجموعه‌ای از دوج کرایسلر نیوپورت کاستوم با گربکس 427 اتوماتیک، موتور 440 7500 سی‌سی دو سیلندر، بیوک 8 سیلندر موتور 350، 5800 سی‌سی با گریبکس اتوماتیک، کادیلاک ایران با موتور 350 و گریبکس 400، شورلت نوا 6 سیلندر 250 با موتور 4500 سی‌سی که از انواع خودروهای خانوادگی هستند و شورلت کامارتو، پونتیک ترنزن، فیبر پود و فورمال 8 سیلندر با موتورهای 350، 400 و 455 و فورد موستانگ سه دنده با موتورهای 427، 460 و 390 در رده خودروهای مسابقه‌ای و انواع اتومبیل‌های کلاسیک با موتورهای 500، 502، 350 را یا دارند و یا بازسازی کرده‌اند.
منتشر شده در شماره 88 دنیای خودرو
