این مطلب در شماره 59 مجله "دنیای خودرو" منتشر شده است
___________________________________________
پرسر و صدا و پر رفت و آمد. کارتن روی کارتن می رود. دیسک.فیلتر.لنت.سپر. شمع. "چینی ها نشکنه". بازار، بازار چینه؛ اما در خیابان چراغ برق و ناظم الاطباء، همان که منتهی می شود به توپ خانه سابق و امام خمینی فعلی.
یک فروشنده: "چینی پره تو بازار؛ البته ما نداریم."
من که خبرنگار باشم: یعنی این ها همه اصل هستند؟ همه آلمان و فرانسه؟
همان فروشنده: "همش اصله؛ اما چه کردن این چینی های(....یک حرف بد می زند). هرچی بگی، زدن."
من که خبرنگار باشم، بالاخره توانستم از مغازه ای که هیچ جنس چینی نداشت، قیمت چند قطعه پژو را بگیرم.
همان فروشنده که می گفت جنس چینی ندارم: "قطعات یدکی چین ضمانت کارکرد دارند. ارزونن. ایرانی جماعت هم که دنبال ارزونیه. شرکت های ماشین سازی دارن جنس چینی می ذارن تو جعبه های شرکتشون. حالا دنبال چی هستی؟(خطابش به من است که خبرنگار باشم.) می خوای بگی جنس چینی بده؟ نه به خدا. خوبش هم هست. جنس درجه یک دارن، از آلمانیش بهتر. منتها بدش رو ما می آریم. خب، ارزون تره. سودش هم بیشتره".
باز هم بر اساس نظر فروشنده ها، دوام قطعات یدکی چینی حدود نصف دوام اجناس اصلی است که البته این تخمین براساس درجه کیفیت کالای چینی می تواند اندکی بالاتر یا پایین تر باشد.
همه (منظور فروشندگان است)،به من که خبرنگار باشم، گفتند: "چین بیشتر تو کار قطعات پرایده. قطعه چینی برای ماشین های قیمت بالا اصلا نیست. کمری، بنز، سوناتا، قطعه چینی ندارند؛ اما همه قطعات پراید، پیکان و کم و بیش پژو چینیه. " ( یکی گفت 70 درصد، یکی 40 درصد، یکی هم آمار داد 90 درصد قطعات موجود در بازار چینی هستند.)
یک وارد کننده عمده که از ترس دوست و آشنا نخواست نامش چاپ شود، گفت: "ماشین های قیمت بالا که تازه وارد ایران شدند، هنوز به خرج نیافتادند. حداقل دو - سه سال طول می کشه که نیاز به قطعه داشته باشن. همین بعد از عید خودم می خوام قطعاتشون را وارد کنم. البته من جنس خوب وارد می کنم که لعن و نفرین پشت سرم نباشه. لپ مطلب این که قطعات اونم می یاد؛ اما به وقتش. "
براساس آماری که دبیر انجمن خودروسازان اعلام کرده؛ سالانه یک میلیارد قطعه خودرو چینی وارد کشور می شود.
به گفته احمد نعمت بخش؛ موسسه استاندارد باید در خصوص واردات اجناس بی کیفیت چینی دقت نظر بیشتری به خرج دهد.
یک آقای دنیادیده با ظاهری فرانسوی، خودش میان قیمت گیری از اجناس چینی وارد بحث می شود: "تمام دنیا را گرفتند. تولید را بیچاره کردند. کی نظارت می کنه؟ وزارت صنایع چه می کنه این وسط؟ از گمرک بپرسید این جنس ها از کجا وارد می شه؟ چه جوری؟"
جواب سوال آقای دنیادیده را همان آقای واردکننده معذور از چاپ نام، می دهد: "قاچاق وارد می شه. اگر کم باشه که برای وارد کردنش مشکل نداری. خودت هم می تونی بیاری. اگر زیاد باشه که هستند برات بیارن. بهترین جا هم دوبی. اونجا جنست را می دی دست طرف، اینجا تحویل می گیری."
اجناس چینی همیشه چینی نیستد. گاهی آلمانی، گاه فرانسوی و گاهی ژاپنی هستند. مهم شما هستید که به عنوان واردکننده می خواهید جنس چینی تان را با کدام برند و به اسم کدام کشور بفروشید.
یک فروشنده قطعات چینی: "روی هیچ کدوم نزده مال کجاست."
یک فروشنده دیگر قطعات چینی: "اگر خریدار هم بخواد، غیر ممکنه که بزنه آلمان یا هرجای دیگه. قانون دارن. الکی که نیست."
یک فروشنده دیگر قطعات چینی، در مورد این که آیا قطعات چینی به نام شرکت های معتبر هم در بازار وجود دارد به من که خبرنگار باشم، گفت: "می ری اونجا می گی آلمان بزن یا مثلاً فرانسه. برات می زنن؛ اما درجه دو و سه اش مال ماست. چون جهان سومی هستیم."
همان آقای واردکننده معذور از چاپ نام، به دلیل تجربه و کار چندین ساله در واردات کالا و قطعات از شرکت های مختلف دنیا، موضوع را خیلی دقیق تر باز می کند: "قطعاتی که توی بازار هست، جنس درجه چهار چینیه. شما(منظور من که خبرنگارم)، یه قطعه دست می گیری می ری چین. غیر از کارخونه های بزرگشون، کارگاه هایی دارن اندازه یه اتاق 8 متری. قطعه ات را می دی و می گی چندتا برات بزنن؛ اما باید صبرکنی جنست رو تحویل بگیری. وگرنه از ایرانی ها بدترند. سرت کلاه می ذارن. یه وقت اگه بالا سر جنس نباشی و سفارش بدی برات بیارن، می بینی هرکدوم یه مشکل داره."
آقای وارد کننده همچنان توضیح می دهد: "جنست را که آوردی ایران، می ری براش سفارش جعبه می دی. هر مارکی که بخوای. بسته بندی و الصاق هولوگرام که مخصوص هر شرکتیه، توی ایران انجام می شه."
آقای واردکننده معذور از چاپ نام، جوانی را که کمی خجالتی هم هست به عنوان استاد در امر ساخت و چاپ جعبه معرفی می کند. هرچند که اول تعارف می کند و می گوید: "نه بابا. ما و این کارا؟ تا حالا جعبه برای جنس چینی نزدم. یه دوستی دارم که تو کار جعبه است؛ اما نمی دونم چی کار می کنه." این آقا بعداً که کمی خودمانی تر شد و به قولی یخش باز شد، اعتراف کرد که "مشتری می یاد می گه جعبه بزن مثل این( جعبه یکی از قطعات پژو 405 را نشان می دهد.)، مثلاً هزار تا یا 10 هزار تا. ما هم می زنیم. مثل همون که می خواد. حالا برای چی می خواد رو نمی دونم."
بازار چراغ برق که با نام اکباتان در نقشه تهران مشخص شده، با اجناس چینی وارداتی پر رونق شده. اجناسی که قیمتشان گاهی تا یک سوم قیمت اصلی است و گاهی هم با قیمت اصلی فروخته می شوند.
برای تشخیص جنس چینی از غیر چینی راه های زیر توسط فروشندگان پیشنهاد شد:
· فروشنده می گه که چینیه.
· اگر روش اسم نداشت، بدون که چینیه.
· قیمت مشخص می کنه. چینی خیلی ارزون تره.
آقای واردکننده معذور از چاپ نام، که "بچه کف بازار" هم هست و تمام فوت و فن واردات و فروش را به خوبی می داند، یک سره آب پاکی می ریزد بر روی پیشنهادهای بالا.
"هستند فروشنده هایی که نگن جنس چینیه و به اسم اصل بفروشن. جنس چینی داریم که روش خورده آلمان، فرانسه یا ژاپن. بستگی داره تو کدوم کارگاه بدی برات قطعه بزنن. کارخونه اصلی یا اون کارگاه 8 متری. فروشنده داریم که جنس چینی را هم قیمت اصل می فروشه."
آقای واردکننده، چاره را در داشتن وجدان فروشنده و یا تبحر خریدار در تشخیص چینی از غیر چینی می داند."
قطعه چینی اگر تولیدکنندگان را از پا درآوردند، در مقابل زندگی خیلی ها را هم زیر رو کردند. آن هم با دیدگاه مثبت و تغییر از نوع تبدیل "نون معمولی" به "نون روغنی".
آقای واردکننده معذور از چاپ نام: "با پنج تومن]منظور 5 میلیون تومان پول رایج ایران[، می تونی بری چین و جنس بیاری. جنسی که شاید یه ماه هم مجبور بشی بالاسرش نمونی و خودت بیاری. سودت هم خرجت را پوشش می ده هم یکی – دو تومن ]یک یا دو میلیون تومان[، برات می مونه. چون جنست هم کمه، نمی خواد پول به قاچاقچی بدی. خودت می تونی بیاری. راه دیگه هم هست. بیای پیش منی که با اون طرف مراوده دارم. بگی برام قیمت بگیر. منم قیمت درجه های مختلف جنس رو برات می گیرم و اگر خواستی هر جنسی با قیمتی که می خوای وارد می کنم و دیگه خودت باید بری برای زدن جعبه و هولوگرام و بازاریابیش و فروش."
تفاوت قیمت ها آن قدر هست که سود چشمگیری نصیب واردکنندگان کند. واردکنندگانی که اساسا واردکننده نبوده اند.
در خصوص خودرو 55 استاندارد اجباری وضع شده؛ اما در خصوص بسیاری از قطعات هنوز استانداری وجود ندارد.
