شنبه، تیر ۲۹، ۱۳۸۷

آتش نشانان و خودروهایشان


لطفا بی‌هماهنگی وارد نشوید. این جمله اصلا در هیچ‌ کدام از دیوارهای چند ایستگاه آتش‌نشانی که رفتم نبود؛ بلکه از سر رفاقت و همکاری می‌گویم دوستان خبرنگار،‌ تا مثل من برای مصاحبه و دیدن تبحر زنان آتش‌نشان، بار سفر را از تهران بی‌هماهنگی نبندید و به کرج نروید که مصاحبه نمی‌کنند بی‌همانگی. این را سرپرست زنان آتش‌نشان گفت. خودش گفت که چون شبهه نظامی محسوب می‌شوند، بی‌اجازه نمی توانند صحبت کنند.
به هرحال، زن جوان که نهایت سنش 28 سال بود، با قد متوسط 160 سانتی‌متری و بدن ورزشکاری‌اش، به عنوان سرپرست تنها در این حد کمک کرد که: " این خیابون را می‌ری پایین( منظورش خیابان عدل است)، سر شاه‌عباسی( محل تنها ایستگاه آتش‌نشانی که زنان در آن فعال هستند)، می‌گی بلوار امام‌زاده حسن. نرسیده به پل استاندارد، سازمان مرکزی آتش‌نشانی‌ است. هماهنگ کن با حراست اون وقت در خدمتم. بی‌هماهنگی یک کلمه حرف هم نمی‌زنم."
تهیه گزارش از هریک از ایستگاه‌های آتش‌نشانی باید با مجوز حراست این مراکز باشد. یکی از ماموران زمانی که کمی دوست‌تر شده بود، گفت که به دلیل موقعیت حساسی که این مراکز دارند، ورود به آنها به شدت کنترل می‌شود. به قولی، کسی چه می‌داند، شاید یک گروه خرابکار بخواهند سر از زوایای مختلف این مراکز دربیاورند و با از کار انداختن آنها و ممانعت در امر امداد رسانی، چوب لای چرخی بگذارند.
خلاصه آن که زیر نظر دو نفر از مسوولان سازمان بازدید و کسب اطلاعات امکان‌پذیر شد که همه این جریانات به اطلاع مسوول حراست نیز رسید.


ماشین‌های قرمز آتش‌نشانی شاسی وار می‌آیند

همه ماشین‌های قرمز و آژیرکش آتش‌نشانی را در که خیابان می‌بینید، از بدو تولد ماشین آتش‌نشانی نبوده‌اند.
هیاتی کارشناسی، متشکل از افراد خبره که علاوه بر دانش فنی، در آتش‌نشانی نیز کار کرده و دارای سابقه و آشنا به امور هستند، در کمیته برنامه‌ریزی این سازمان نیازهای آن را بررسی می‌کنند. بعد از نیاز سنجی، تحقیق بر روی تولیدات شرکت‌های مختلف خودروسازی آغاز می‌شود. معمولاً خودروها به صورت شاسی خریداری می‌شوند. معیار انتخاب این شاسی‌ها هم مناسب بودن برای حریق است و باید دارای نشان F باشد که این نشان از همان FIRE (آتش) گرفته شده است.
این شاسی‌ها بعد از ورود به ایران، به شرکت‌های خودروسازی داخلی سپرده می‌شوند تا تجهیزات مورد نیاز بر روی آنها نصب شود. طراحی این بخش و امکانات مورد نظر بعدی از سوی کارشناسان سازمان آتش‌نشانی صورت می‌گیرد.
البته این کار در شرایطی انجام می‌شود که سازمان آتش‌نشانی خود بخواهد اقدام به خرید کند. در شرایطی که شهرداری این کار را انجام دهد، معمولا ماشین‌های مورد نیاز را که عمومیت هم دارد، به صورت تجهیز شده خریداری و در اختیار تمام ایستگاه‌ها قرار می‌دهد.
یکی از شرکت‌های خارجی که مخصوص ساخت ماشین‌های آتش‌نشانی است و تجهزیز شده آنها را تحویل می‌دهد، کارخانه دنیس انگلستان است.
در حال حاضر بیشتر ماشین‌هایی که در ایران استفاده می‌شوند، بنز هستند که هیچ ارتباطی به علاقه‌مندی ایرانی‌ها به بنز ندارد؛ بلکه تنها کارایی، کیفیت و در نهایت قیمت آن مهم است. ژاپن و سوئد از دیگر کشورهایی هستند که ایران از آنها خودروی آتش‌نشانی خریداری می‌کند. مثلا آخرین خودرویی که به تازگی خریداری شده، خودروهایی است که نردبان بر روی آن‌ها نصب می‌شود. همه شرکت‌ها چنین مدل‌هایی را تولید نمی‌کنند. این مدل از ژاپن و با قیمت یک میلیارد و 200 میلیون تومان خریداری شده است.
هر ماشین سنگین با تمام عظمتی که دارد، قابلیت حمل یک راننده و دو امدادگر را دارد. حداکثر سرعت آن هم بستگی به عرض خیابان‌ها، ترافیک آنها و همیاری شهروندان دارد که تا چه میزان هنگامی که ماشین آژیرکش آتش‌نشانی را می‌بینند، راه را بازکنند یا نه.

درس اول: مواظب ماشینت باش

از اولین درس‌هایی که به رانندگان ماشین‌ها داده می‌شود، مراقبت کامل از ماشین‌ها است. هر راننده به عنوان مسوول آن هنگام تحویل پست که هر 24 ساعت یک بار انجام می‌شود، موظف است که ماشین‌ را به طور کامل کنترل کند و از سلامت کامل آن اطمینان پیدا کند. برای این منظور، راننده شیف جدید، ماشین را روشن کرده و حتی دوری با آن در خیابان‌های اطراف می‌زند. کنترل وسایل و تجهیزات، بخش دوم کار آتش‌نشانان شیف جدید است. باید تک‌تک کرکره‌هایی که در ماشین قرار دارد را باید بالا بزنند و وسایل موجود در آن را کنترل و از وجود و سلامت آن مطمئن شوند و بعد خودرو را تحویل بگیرند. روزهای آخر هفته، روز استحمام ماشین‌های آتش‌نشانی است. یکی از خودروهایی که مخزن آب و کف آن پر است را در وسط گاراژ قرار می‌دهند و تمام خودروها را نظافت می‌کنند و می‌شویند. این کار باید به طور مداوم و مرتب انجام شود.

درس دوم: هنگام حرکت با ماشین سنگین، احتیاط کن

اکثر ماموران مرد آتش‌نشان گواهی‌نامه پایه یک هم دارند. این گروه پیش از ورود به سیستم آتش‌نشانی، آموزش‌های لازم را دیده‌اند و بعد از جذب در این بخش، تنها در خصوص چگونگی استفاده از ماشین‌های سنگین که با وجود مخازن آب و کف سنگین‌تر هم شده، تذکراتی به آنها داده می‌شود.
راننده این خودروها باید کنترل بیشتر و دقیق‌تری بر روی ماشینش داشته باشد؛ چرا که علاوه بر آن که سرعت (اگر بتواند بیش‌تر از 50 تا 60 کیلومتر در ساعت حرکت کند) مهم است، سلامت رسیدن به محل نیز بسیار مهم است.

ویراژ زاید ممنوع

خیلی از کسانی که ماشین‌های خاص دارند و یا عشق به رانندگی، همیشه لذت ویراژ دادن و مسابقه دادن را برای خود نگه می‌دارند. این مورد را حتی در نعش‌کش‌های سازمان بهشت‌زهرا هم دیدم. به گفته خودشان، بین‌ساعات کاری باهم یا جوان‌های عشق ماشین و سرعت کورس می‌گذاشتند؛ اما در مورد آتش‌نشان‌ها چنین چیزی می‌گویند سابقه ندارد. آن هم به چند دلیل. اول آن که ماشین‌های امداد وسیله کمک رسانی هستند و همیشه باید در حالت آماده باش باشند. دوم آن که بعد از انجام هر عملیات، به دلیل سختی که در کار بوده، دیگر هیچ یک توانی برای کورس گذاشتن ندارند و از همه مهم‌تر و دلیل سوم آن که ساعات خروج، مدت زمانی که برای هر عملیات صرف می‌کنند و زمان حرکت به سمت ایستگاه نیز ثبت می‌شود و در طول مسیر هم با بی‌سیم به طور مرتب تحت کنترل هستند.

خودروهای دیگر آتش‌نشانی

از خودروهای نیمه سنگین هم در آتش‌نشانی استفاده می‌شود. بیشتر آنها هیوندای بوده و طرف قرارداد هم شرکت ایران‌ خودرو است. یکی از محسنات این خودروها این است که افراد با داشتن پایه دو هم می‌توانند آن را برانند.
سیستم تجهیز این خودروها هم مانند همان خودروهای سنگین است. و کارشناسان آتش‌نشانی آنها را طراحی می‌کنند. تنها به دلیل کوچکی، لوازم و وسایل کمتری در آن جای می‌گیرد.
خودروی سبکی که در آتش‌نشانی استفاده می‌شود، پژو تندرویی است که در مواقع امداد، پیش از رسیدن گروه‌های امدادی با ماشین‌های سبک و سنگین در محل حادثه حاضر می‌شود و امدادرسانی را آغاز می‌کند. این خودرو هم به طور کامل مجهز به انواع وسایل امداد رسانی است.

تعمییرات اورژانسی

خودروهای آتش‌نشانی، همیشه تحت نظر هستند و از آنان مراقبت ویژه‌ای می‌شود. این خودروها به دلیل آن که تایرلس هستند، امکان پنچر شدن، ندارند. اگر هم احتمالا میخی در چرخ فرو برود، بیش از 24 ساعت زمان می‌خواهد تا چرخ کم باد شود.
در مورد تعمییرات هم به دلیل آن که ماشین‌ها به طور مداوم کنترل می‌شوند، امکان دچار مشکل شدنشان حداقل است و در صورتی که نیاز به تعمییر داشته باشند، در تعمییرگاه‌های طرف قرارداد و به صورت اورژانسی تعمییر می‌شوند.
عمر این ماشین‌ها هم بستگی به نوع مراقبت‌هایی دارد که از آنها می‌شود. ‌

تفاوت‌های آتش‌نشانان زن و مرد

میدان شاه عباسی کرج، تنها ایستگاهی است که زنان آتش‌نشان ایران در آن فعال هستند. سال 80، از بین 63 نفر زن جوانی که متقاضی شرکت در آزمون آتش‌نشانی بودند، 11 نفر انتخاب و جذب این سازمان در کرج شدند.
شروط جذب نیرو در آتش‌نشانی، داشتن حداقل تحصیلات در حد دیپلم، حداکثر سن 25 سال،(برای دیپلمه‌ها البته وگرنه برای بالاتر از آن به ازای هر دوسال تحصیل دوسال به این سن حداکثری اضافه می‌شود) و متوسط قد 175 سانتی متر برای مردان است. البته در مورد زنان عدد دقیق قد را نگفتند چند است؛ اما براساس متوسط قد زنان در کشور آن را تعیین می‌کنند. حدسم بر این است که بین 160 تا 170 باید باشد. مهارت‌های ورزشی از دیگر خصوصیات نیروهای آتش‌نشان است.
11 نفری زنی که از سال 81 کار خود را بعد از آموزش‌های تئوری و عملی آغاز کردند، همگی از ورزشکاران و مقام‌داران ایران در رشته‌های مختلف ورزشی بودند.
برخلاف تصور اولیه، تفاوت‌های زیادی بین گروه‌های آتش‌نشان زن و مرد وجود ندارد.
ساعات کار و وسایل کار زنان و مردان آتش‌نشان یکسان است. گاهی ممکن است با هم در برخی ماموریت‌ها همراه شوند؛ اما گروه آنها کاملا مجزا عمل می‌کند و گروهی یک‌دست هستند. همه آتش‌نشانان بعد از هر 24 ساعت کار، 48 ساعت OFF (استراحت) هستند. و بعد از 20 سال کار نیز بازنشست می‌شوند.
نحوه اعزام زنان آتش‌نشان به ماموریت‌ها بستگی به این دارد که اتفاق در حوزه کاری‌شان افتاده باشد یا نه. ماموریت‌هایی که می‌روند، الزاماً جنس زنان ندارند. اگر مجبور شوند داخل چاه هم می‌روند.
در بین این گروه، یک نفر دارای گواهی نامه پایه یک است. این فرد در ماموریت‌هایی که از ماشین‌های سنگین استفاده می‌شود، پشت فرمان می‌نشیند. تا پیش از این یک مرد این کار را می‌کرد و یا زنان از ماشین‌های نیمه سنگین استفاده می‌کردند. همه اعضای گروه پایه دو دارند که مناسب است برای راندن ماشین‌های سبک و نیمه سنگین آتش‌نشانی.
خلاصه‌ آن که ایستگاه زنان آتش‌نشان که قرار است شماره دو آن نیز به زودی افتتاح شود، اساس شروع به کارش این نبوده که تنها در سانحه‌هایی حاضر شوند که زنانه است؛ بلکه شروع کارشان به دلیل ارتقاء سطح فرهنگ عموم افراد جامعه به ویژه بانوان، آشنایی افراد جامعه با وظایف و مسوولیت‌های خطیر آتش‌نشانان، به حداقل رساندن خسارات جانی و مالی در حوادث، ترغیب عموم افراد جامعه به ویژه بانوان به مسایل ایمنی و آتش‌نشانی، تلاش برای رسیدن به استانداردهای بالا، همکاری و مشارکت و کارگروهی بوده است. هرچند تمام این موارد به نظر من شعاری آمد؛ اما هر چه بوده اکنون یک گروه از زنان به طور کامل و مستقل در حال کار هستند و این گروه علاوه بر ایران در خاورمیانه نیز تک است. به همین دلیل سوژه جذابی برای بسیاری از رسانه‌های داخلی و خارجی است.
این گزارش در شماره 78 هفته نامه دنیای خودرو منتشر شد.

هیچ نظری موجود نیست: